POLSKI  ENGLISH

BIOETYKA / ETYKA MEDYCZNA - Kazusy
Polityczne zobowiązanie a obowiązkowe szczepienia - opis

W 1901 roku zwiększyła się zachorowalność na ospę zarówno w Europie Zachodniej jak i na Wschodnim Wybrzeżu Stanów Zjednoczonych. W 1902 roku Komisja Zdrowia miasta Cambridge w Massachusetts uchwaliła, że każdy niezaszczepiony lub nieskutecznie zaszczepiony mieszkaniec od 1 marca 1897 roku ma zostać poddany szczepieniu lub ponownemu podaniu szczepionki. Za niepoddanie się obowiązkowemu szczepieniu groził mandat w wysokości 5 dolarów.

W tym samym roku, Henning Jacobson, z pochodzenia Szwed, który do Stanów Zjednoczonych przybył z rodziną w 1879 roku, odmówił poddania się obowiązkowemu szczepieniu. Trzeba od razu zaznaczyć, że fakt wprowadzenia obowiązkowych szczepień nie spotykał się zawsze z entuzjastycznym przyjęciem. Wiek XIX to czas szybkiego rozwoju, industrializacji i rozszerzania się sfery, w którą może wkroczyć władza. Rodziły się ruchy występujące przeciwko przymusowym szczepieniom. Uważano bowiem, że skoro USA nie poddały się tyranii politycznej bądź religijnej, ludzie nie powinny ustępować przed tyranią medycyny. Podnoszono także inne argumenty, odnoszące się do samego podawania szczepionki, co zawsze wiąże się z pewnym ryzykiem dla pacjenta. Niektórzy uważali – z powodów religijnych – chęć sztucznego przeciwdziałania chorobie za działanie sprzeczne z wolą Boga. Zrozumiałe staje się, że sprawa Jacobsona miała istotne znaczenie z punktu widzenia tworzenia systemu powszechnej opieki zdrowotnej jak i podstawowych praw jednostki i jej relacji do organów sprawujących władzę.

Sprawa Jacobsona stanęła przed sądem. Przegrywał on w kolejnych apelacjach, aż w końcu trafiła ona do Sądu Najwyższego. Ten nie przychylił się do argumentacji Jacobsona, który twierdził, że nie ma pewnych naukowych dowodów przemawiających za poddaniem się szczepieniom. Uważał także, że istnieją inne sposoby na zapobieganie rozwojowi epidemii. Swój sprzeciw uzasadniał także przez odwołanie się do 14. poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Paragraf 1. tej poprawki brzmi:

Każdy, kto urodził się lub naturalizował w Stanach Zjednoczonych i podlega ich zwierzchnictwu, jest obywatelem Stanów Zjednoczonych i tego Stanu, w którym zamieszkuje. Żaden stan nie może ogłosić ani narzucić jakiegokolwiek prawa, które ograniczałoby prawa i wolności obywateli Stanów Zjednoczonych; w żadnym stanie nie wolno też nikogo pozbawiać życia, wolności ani własności, bez przepisanego prawem postępowania; nie można też na obszarze jego jurysdykcji odmówić komukolwiek jednakowej ochrony prawnej [1].

Jacobson uznał wszczepienie choroby do zdrowego organizmu za pogwałcenie wolności. Przed Sądem Najwyższym reprezentował go G. F. Williams. W swojej mowie odwołał się do naturalnych uprawnień przysługujących jednostce oraz do haseł libertariańskich. Za jedno z najważniejszych praw Jacobson i jego reprezentant uznali prawo do sprawowania kontroli nad własnym ciałem. Jacobson obawiał się także skutków ubocznych szczepienia zaznaczając, że jako dziecko chorował po podaniu szczepionki.

Sąd Najwyższy nie przyjął argumentacji Jacobsona. Swój wyrok uzasadnił przez odwołanie się do teorii umowy społecznej, na mocy której podstawowe prawa jednostki mogą zostać w określonych sytuacjach ograniczone oraz do idei wspólnego dobra, za realizację którego odpowiada władza.

Opracował Tomasz Kuniński

Źródła:
Toward a Twenty-First-Century ‘Jacobson v. Massachusetts’ [w:] Harvard Law Review, Vol. 121, No. 7, 2008.
• W. Parmet, ‘Jacobson v. Massachusetts’ and the Maturation of Public Health Law, wystąpienie na konferencji Public Health and the Law in the 21st Century. 4th Annual Partnership Conference, zorganizowanej w 2005 r. przez Centers for Disease Control and Prevention.
http://biotech.law.lsu.edu/cases/vaccines/Jacobson_v_Massachusetts_brief.htm