POLSKI  ENGLISH

BIOETYKA / ETYKA MEDYCZNA - Kazusy
Przerwanie ciąży nieletniej ciężarnej - opis

Jane HODGSON i inni v. Minnesota i inni.
Sygn. 497 U.S. 417, 110 S. Ct. 2926.
Wyrok z dnia 25 czerwca 1990 r.

OPIS OKOLICZNOŚCI SPRAWY

W stanie Minnesota miała wejść w życie ustawa, zgodnie z którą zakazane zostało wykonanie zabiegu przerwania ciąży wobec kobiety, która nie ukończyła lat 18, o ile nie upłynęło 48 godzin od momentu, w którym jej rodzice zostali powiadomieni o jej zamiarze. Wymóg powiadomienia rodziców nie był konieczny, jeżeli (1) lekarz stwierdził konieczność niezwłocznego wykonania zabiegu w celu ratowania życia kobiety, lub (2) oboje rodzice wyrazili zgodę na zabieg na piśmie, lub (3) jeżeli kobieta deklaruje, że jest ofiarą przemocy lub zaniedbania domowego; w takim przypadku należało o jej zamiarze poinformować odpowiednie władze państwowe. Przepis ten został, na dwa dni przed jego wejściem w życie, zaskarżony do Sądu Apelacyjnego właściwego dla stanu Minnesota i ostatecznie kwestia jego konstytucyjności została rozpoznana przez Sąd Najwyższy. Skarżącymi byli lekarze, kliniki aborcyjne oraz małoletnie ciężarne. Należy w tym miejscu dodać, że ustawa przewidywała również, iż w razie gdyby moc wiążąca wskazanego wyżej przepisu została wyłączona przez sąd, ciężarna mogła złożyć do sądu wniosek o wydanie zezwolenia dla lekarza na wykonanie zabiegu, o ile w ocenie sądu ciężarna była już osobą dojrzałą, zdolną do podejmowania życiowych decyzji.

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU

Sąd Najwyższy w opinii przygotowanej przez sędziego Stevensa stwierdził, co następuje:
1) Prawo do podjęcia decyzji o urodzeniu dziecka lub o przerwaniu ciąży przysługuje również małoletnim ciężarnym.

2) Dla rozstrzygnięcia kwestii konstytucyjności inkryminowanego przepisu konieczne jest wyważenie interesów małoletnich ciężarnych, ich nienarodzonych dzieci oraz ich rodzin.
3) Obowiązek poinformowania jednego z rodziców na 48 godzin przed wykonaniem zabiegu wystarczałby, zdaniem Sądu, dla zabezpieczenia interesów, których wspieraniem zainteresowana jest władza publiczna. 48 godzin jest wystarczająco długim okresem czasu, by poinformowany rodzic zdołał skonsultować się w kwestii planowanego zabiegu swojej córki z rodziną lub lekarzem. Dlatego też obowiązek poinformowania obojga rodziców należy uznać za nadmierne ograniczenie, skoro poinformowanie jednego z nich realizuje wszystkie relewantne w tym miejscu interesy.
4) Z podanych powyżej przyczyn, przepis przewidujący obowiązek poinformowania obojga rodziców o zamiarze przerwania ciąży przez małoletnią należy uznać za niekonstytucyjny.

W tym miejscu sędzia Stevens prezentuje swoje zdanie odrębne odnośnie do dodatkowego zagadnienia, które zostało rozstrzygnięte przez większość sędziów niezgodnie z opinią sędziego Stevensa. Mianowicie, większość sędziów była zdania, że należy ocenić jako zgodną z Konstytucją możliwość uzyskania zgody sądu na zabieg przerwania ciąży w razie wyłączenia mocy obowiązującej przepisu przewidującego konieczność uzyskania zgody obojga rodziców. Sędzia Stevens ocenił jako niekonstytucyjny zarówno przepis wyjściowy ustawy, jak i wchodzący w jego miejsce przepis opcjonalny.

ZDANIA ODRĘBNE

Sędzia O’Connor zgodziła się z opinią sędziego Stevensa, twierdząc jednak, że przepis opcjonalny wskazany wyżej jest zgodny z Konstytucją.

Sędziowie Marshall, Scalia i Kennedy złożyli opinie częściowo zgodne, a częściowo niezgodne z opinią sędziego Stevensa. Sędzia Marshall stwierdził przy tym, że przepis opcjonalny należy uznać za oczywiście niezgodny z Konstytucją, ponieważ uzyskanie zgody na wykonanie zabiegu przez sąd może być jeszcze bardziej uciążliwe, niż uzyskanie zgody rodziców. W opinii sędziego Kennedy’ego przepis wymagający zgody obojga rodziców na wykonanie zabiegu można by uznać ze zgodny z Konstytucją, gdyby dla małoletniej istniała alternatywna droga do poddania się zabiegowi, a mianowicie uzyskanie zgody sądu na zabieg. Sędzia Scalia skrytykował zarówno wyrok, jak i zdania odrębne do niego za skrajną rozbieżność opinii nie znajdującą oparcia ani w brzmieniu ustawy, ani w przepisach Konstytucji.

Opis opracował Michał Araszkiewicz