ETYKA W PSYCHOLOGII

ETYKA W PSYCHOLOGII - Kazusy

W styczniu 1983 roku 25-letnia Nancy Cruzan utraciła kontrolę nad prowadzonym przez siebie samochodem i została z niego wyrzucona, upadając twarzą w dół do rowu wypełnionego wodą. Zdarzenie miało miejsce około północy na pustej lokalnej drodze. Ratownicy przybyli po 15 minutach i rozpoczęli akcję reanimacyjną. W jej efekcie przywrócono krążenie i oddychanie. Nie udało się przywrócić świadomości. 15 minutowa przerwa w oddychaniu spowodowała nieodwracalne uszkodzenie mózgu (tego typu zmiany pojawiają się już po 6 minutach bezdechu). Nancy zapadła w stan wegetatywny. Zaczęto ją odżywiać za pomocą sondy żołądkowej.

Po kilku miesiącach kiedy stało się jasne, że pacjentka nie odzyska już przytomności, jej rodzice postanowili zwrócić się do lekarzy o zaprzestanie sztucznego karmienia i pojenia. Administracja szpitala nie chciała spełnić ich żądania bez zgody sądu i sprawa Nancy trafiła na wokandę sądu pierwszej instancji. Przychylił się on do prośby rodziców i nakazał usunięcie sondy. Orzeczenie oparł na trzech przesłankach: 1) nieodwracalności uszkodzenia mózgu pacjentki, 2) przekonaniu, że osoby w stanie, w którym znajduje się N. Cruzan mają fundamentalne prawo do odrzucenia procedur podtrzymujących procesy życiowe i 3) na zeznaniach przyjaciółki. W rozmowie z nią mającą miejsce niedługo przed wypadkiem Nancy miała w sposób poważny stwierdzić żądanie przerwania życia w takich warunkach, w jakich obecnie się znalazła. Stanowy Sąd Najwyższy uchylił ten wyrok argumentując, między innymi, że: 1) konstytucyjne prawo do prywatności nie wystarcza do uchylenia interesu stanu Missouri w zachowaniu życia niezależnie od jego jakości, 2) jej rozmowa z przyjaciółką nie wystarczy, aby w sposób jasny i nie budzący wątpliwości określić rzeczywiste intencje Nancy.

Rodzice pacjentki nie zrezygnowali i w grudniu 1989 roku sprawę zaczął rozpatrywać Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych. Uznał on po raz pierwszy konstytucyjne prawo osób kompetentnych do odmowy niechcianego leczenia, nawet jeśli prowadzi to bezpośrednio do śmierci pacjenta. Nancy Cruzan nie była pacjentką kompetentną i prawo to jej nie objęło. Sąd Najwyższy USA orzekł, że zeznania przyjaciółki są zbyt ogólnikowe, aby w sposób jasny i nie budzący wątpliwości zrekonstruować zamiary Nancy. Nie mogą być zatem uznane za uprzednią dyrektywę wyrażającą wolę chorej na wypadek jej niekompetencji.

Po oddaleniu apelacji rodzice pacjentki ponownie zwrócili się do sądu pierwszej instancji. Pojawili się bowiem nowi świadkowie potwierdzający zeznania przyjaciółki. Nancy krótko przed wypadkiem rozwiodła się i zmieniła nazwisko z Davis na panieńskie – Cruzan. Wielu jej znajomych z okresu małżeństwa nie kojarzyło sprawy Cruzan z Nancy Davis. Gdy rzecz się wyjaśniła, zgłosili się do rodziców z zamiarem potwierdzenia negatywnej woli koleżanki. Zeznania nowych świadków wystarczyły sądowi do wydania pozytywnego dla rodziców wyroku. Szpital nie wniósł apelacji, sonda została usunięta i chora zmarła w grudniu 1990 roku po 7 latach od wypadku [1].

Źródło: Kazimierz Szewczyk, Bioetyka, Państwowe Wydawnictwo PWN, Warszawa 2009.