ETYKA W PSYCHOLOGII

ETYKA W PSYCHOLOGII - Kazusy

Patricia R. HARRIS v. Cora McRAE i inni.
Sygn. 448 U.S. 297, 100 S. Ct. 2671.
Wyrok z dnia 30 czerwca 1980 r.

OPIS OKOLICZNOŚCI SPRAWY

Ustawa o Bezpieczeństwie Socjalnym, ustanawiająca w tytule XIX program finansowania zabiegów medycznych Medicaid została znowelizowana przez tak zwaną poprawkę Hyde’a. Poprawka ta znacząco zawęziła zakres typów refundowanych zabiegów w taki sposób, że wykluczyła finansowanie z programu niektórych przypadków zabiegów przerwania ciąży koniecznych z medycznego punktu widzenia. Od momentu wejścia w życie poprawki, refundowane miały być tylko takie zabiegi aborcji, których celem miałoby być ratowanie życia matki, oraz w sytuacji, w której ciąża była wynikiem gwałtu lub kazirodztwa. Poprawka została zaskarżona do Sądu Okręgowego Wschodniego Okręgu w Nowym Jorku przez Corę McRae, kobietę w pierwszym trymestrze ciąży, zamierzającą poddać się zabiegowi aborcji. Sąd Okręgowy wydał orzeczenie wstępne zakazujące stosowania przepisów poprawki. Orzeczenie to zostało zaskarżone przez pozwanego w sprawie Sekretarza ds. Zdrowia, Edukacji i Dobrobytu do Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy uchylił orzeczenie Sądu Okręgowego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania z zaleceniem, by Sąd Okręgowy wziął pod uwagę wyroki w sprawach Beal v. Doe oraz Maher v. Roe. Do powództwa dołączyły się w tym momencie również inne osoby. Sąd Okręgowy wydał orzeczenie, w którym uchylił przepisy poprawki ograniczające dostępność finansowania aborcji. Sąd Okręgowy uznał te przepisy za niekonstytucyjne z uwagi na ich niezgodność z Pierwszą Poprawką do Konstytucji Stanów Zjednoczonych (Klauzulą Swobodnego Wykonywania Praktyk Religijnych) oraz z Piątą Poprawką (Klauzulą Sprawiedliwego Procesu). Sąd Okręgowy zauważył bowiem, że decyzja o poddaniu się aborcji może wynikać z przekonań religijnych kobiety, a także, że poprawka Hyde’a pozbawia kobiety ich konstytucyjnych praw bez sprawiedliwego procesu. Orzeczenie to zostało zaskarżone do Sądu Najwyższego przez Sekretarza ds. Zdrowia, Edukacji i Dobrobytu.

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU

Sąd Najwyższy w opinii przygotowanej przez sędziego Stewarta stwierdził, co następuje:

1) W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że poprawka Hyde’a jest zgodna z Tytułem XIX Ustawy o Bezpieczeństwie Socjalnym. Władze stanowe nie są obowiązane do finansowania tych zabiegów medycznych, których finansowanie zostało wykluczone przez akt Kongresu.

2) Zdaniem Sądu, Piąta Poprawka nie stwarza po stronie kobiet zainteresowanych przerwaniem ciąży roszczenia o to, by ich zabiegi były finansowane przez władze publiczne. Dlatego też, poprawka Hyde’a nie jest sprzeczna z Klauzulą Sprawiedliwego Procesu, ponieważ nie pozbawia kobiet żadnych praw.

3) Fakt, że poprawka Hyde’a jest oparta na wartościach swoistych dla nauczania Kościoła Katolickiego należy uznać z koincydencję. Wprowadzenie tej poprawki nie może być uznane za sprzeczne z prawem obywateli do swobodnego wykonywania praktyk religijnych, ponieważ żadna z osób występujących po stronie powodowej nie wykazała, że domaganie się finansowania zabiegów aborcji jest związane z wykonywaniem praktyk religijnych.

4) Sąd zdaje sobie sprawę, że, podobnie jak w sprawie Maher v. Roe, na wprowadzeniu regulacji tracą głównie kobiety ubogie. Nie jest to jednak wystarczającą podstawą do stwierdzenia niekonstytucyjności przepisów.

ZDANIA ODRĘBNE

Sędzia White poparł opinię większości podkreślając, że do kompetencji władz publicznych należy prowadzenie polityki prorodzinnej, jeżeli władze te podejmą taką właśnie decyzję. Nie oznacza to pozbawienia kobiet prawa do aborcji, ponieważ zgodnie z orzeczeniem Roe v. Wade jest ona zabiegiem legalnym.

Sędzia Brennan zgłosił zdanie odrębne. W jego opinii, poprawka Hyde’a w sposób nadmierny ogranicza dostępność zabiegów aborcji dla ubogich kobiet, tym samym ograniczając ich konstytucyjne uprawnienie. Zdaniem sędziego Brennana Sąd myli się twierdząc, że faktyczne ograniczenie dostępności aborcji nie jest efektem wprowadzenia nowej regulacji, lecz rezultatem ubóstwa niektórych kobiet.

Z opinią większości nie zgodził się sędzia Marshall. W szczególności podniósł on, że poprawka Hyde’a narusza prawa ubogich, ponieważ pozbawia ich dostępu do zabiegów koniecznych z medycznego punktu widzenia, co jest przekroczeniem granic wyznaczonych przez rozstrzygnięcie Maher v. Roe.

Zdania odrębne zgłosili również: sędzia Blackmun, wskazując na potencjalne niekorzystne skutki społeczne orzeczenia, oraz sędzia Stevens, który podkreślił naruszenie zasady bezstronności działań suwerena w kontekście wprowadzenia poprawki Hyde’a.

Opis opracował Michał Araszkiewicz