POLSKI  ENGLISH

ETYKA W PSYCHOLOGII - Kazusy
Samochód bez poduszek powietrznych - komentarz

W namyśle nad etycznymi aspektami opisanego przypadku pojawia się pytanie o to, gdzie leży granica między odpowiedzialnością producenta za bezpieczeństwo samochodu a odpowiedzialnością kierowcy za własne bezpieczeństwo (por. przypadek Wypadek samochodu z powodu wystrzelenia opony w niniejszym zbiorze). Samochód spełniał określone prawem normy bezpieczeństwa, a sądy kolejnych instancji uznały, że nie ma podstaw do obciążenia producenta odpowiedzialnością prawną. Nie ma również podstaw do obciążenia producenta odpowiedzialnością moralną. Trudno jest utrzymywać, że brak poduszek powietrznych w dopuszczonej prawem liczbie samochodów jest wynikiem błędu lub niedbałości jego projektantów lub producentów. Od 1987 roku pewna liczba samochodów wszystkich producentów była wyposażona w poduszki powietrzne i Alexis Geier mogła była taki samochód wybrać. Trudno też uznać, że ktoś nie wiedział, że samochód wyposażony w pasy i poduszkę nie jest bardziej bezpieczny niż ten, który ma same tylko pasy. Odpowiedzialność za wybór tak, a nie inaczej wyposażonego samochodu ponosi sama pani Alexis Geier, a nie producent samochodów.

Na opisane tu zdarzenia warto spojrzeć również z odmiennej, szerszej perspektywy. Widać w niej wyraźnie, jak proces normowania prawnego podąża za nowymi sytuacjami i zdarzeniami, jakie stwarza technika. To, co było zgodne z normami w roku 1987, nie byłoby już dopuszczalne po roku 1989, później zaś wymogi były jeszcze bardziej surowe. W wymiarze społecznym technika i praktyka inżynierska mają charakter „społecznego eksperymentu”; o pewnych skutkach produktów i rozwiązań technicznych dowiadujemy się dopiero po pewnym okresie ich użytkowania [1]. W szerszej perspektywie znajomość norm stanowi niezbędne minimum, lecz zawsze musi ono być uzupełnione trafnym osądem praktycznym oraz moralną odpowiedzialnością inżyniera. To samo dotyczy użytkowników produktów i systemów techniki.

Komentarz przygotował Marek Pyka

[1] Takie ujęcie techniki i praktyki inżynierskiej rozwijają Martin i Schinzinger. Zob. M. Martin, R. Schinzinger, Ethics in Engineering, The McGraw-Hill Companies Inc., New York 1996, wydanie trzecie, s. 80-127.