ETYKA W PSYCHOLOGII

ETYKA W PSYCHOLOGII - Kazusy

Dokumentacja psychoterapeutyczna zawiera dane zebrane podczas przeprowadzania diagnozy problemu klienta oraz wszelkie notatki czy nagrania z sesji terapeutycznej. Materiały te są poufne, przeznaczone do planowania i prowadzenia oddziaływań terapeutycznych. Klient, na swoje żądanie, otrzymuje od psychoterapeuty sporządzoną opinię psychologiczną oraz zaświadczenie o uczestniczeniu w terapii. Terapeuta ma obowiązek zachować kopie obie dokumentów. Toeplitz-Winiewska (2009, s. 204) stwierdza, że „[p]sychoterapeuta jest (…) zobowiązany zbierać informacje tylko niezbędne dla przebiegu procesu oddziaływania i je rejestrować”. Autorka nie pochwala przekonania niektórych psychoterapeutów mówiącego, że najlepiej chroni się poufne dane dotyczące klienta, nie sporządzając żadnych notatek w czasie diagnozy i leczenia.

W Stanach Zjednoczonych definicję notatek psychoterapeutycznych oraz możliwość ich ujawnienia reguluje HIPPA (Health Insurance Portability and Accountability Act, 1996) (por. Koocher, Keith-Spiegel, 2008). W Polsce sprawa dokumentacji psychoterapeutycznej jest bardziej skomplikowana. Toeplitz-Winiewska (2009) zauważa, że ani w Ustawie o zawodzie psychologa, ani w Kodeksie etyczno-zawodowym psychologa nie ma informacji dotyczących przechowywania notatek z sesji terapeutycznych. Autorka wymienia szereg regulacji prawnych, które mogą pomóc psychoterapeutom w odpowiedzi na pytania dotyczące np. długości czasu przechowywania dokumentacji terapeutycznej klienta (s. 199-201). Proponuje, aby notatki i inne dokumenty zawierające poufne dane i informacje na temat klienta i przebiegu jego psychoterapii przechowywać co najmniej przez okres 5 lat (chyba, że istnieją regulacje prawne stanowiące inaczej). Zauważa również, że zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania w dokumentacji dotyczącej klienta terapeuta powinien zamieszczać jedynie diagnozę i ogólny zapis przebiegu procesu psychoterapii – nie wolno więc umieszczać w niej protokołów badań diagnostycznych czy szczegółowych notatek z sesji.

Na życzenie klienta czy rodziców klienta małoletniego psychoterapeuta udostępnia opinię psychologiczną. Udostępnienie dokumentacji psychoterapeutycznej sądowi czy prokuraturze następuje po zwolnieniu psychoterapeuty z obowiązku zachowywania tajemnicy zawodowej. Sytuacja ta dotyczy tylko procesu karnego – w procesie cywilnym psychoterapeuta odmawia uchylenia tajemnicy zawodowej, powołując się na obowiązek jej zachowywania. W sytuacji, gdy instytucja taka jak szkoła czy zakład pracy zwraca się do psychologa z pytaniem, czy uczeń lub pracownik uczęszcza na psychoterapię, lub z prośbą o wydanie opinii psychologicznej, psychoterapeuta odpowiada pozytywnie jedynie po poinformowaniu klienta i uzyskaniu jego zgody na wydanie zaświadczenia czy opinii (Toeplitz-Winiewska, 2009).

Literatura cytowana:

• Koocher, G.P., Keith-Spiegel, P. (2008). Ethics in psychology and the mental health professions. Oxford: Oxford University Press [Privacy, Confidentiality, and Record Keeping str. 189-226].

• Toeplitz-Winiewska, M. (2009). Dokumentacja psychologiczna [w:] Etyka zawodu psychologa, J. Brzeziński, B. Chyrowicz, W. Poznaniak, M. Toeplitz-Winiewska (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 197-205.

Literatura rozszerzająca:

• Moline, M.E., Williams, G.T., Austin, K.M. (1998). Documenting Psychotherapy. Essentials for Mental Health Pactitioners. Sage Publications.

• Casemore, R. (2005). Jakie kwestie natury etycznej i praktycznej mogą być związane z przechowywaniem dokumentacji dotyczącej poszczególnych przypadków?, tłum. E. Zaremba-Popławska [w:] Co wolno, a czego nie wolno terapeucie. Zagadnienia etyczne w pytaniach i odpowiedziach, C. Jones, C. Shillito-Clarke, G. Syme, D. Hill, R. Casemore, L. Murdin (red.). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 97-101.