ETYKA W PSYCHOLOGII

ETYKA W PSYCHOLOGII - Kazusy

Obowiązek poddawania się superwizji przez psychoterapeutów jest uwzględniany w kodeksach etyczno-zawodowych. Kodeks Etyczny Psychoterapeuty Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego stanowi, że „[o]bowiązkiem terapeuty jest korzystanie z rożnych form współpracy i superwizji, by zminimalizować ryzyko błędów wynikających z jego osobistych problemów i uwikłań emocjonalnych” (Zasady praktyczne II.4.). Z kolei Kodeks Zasad Etycznych Psychoterapeuty Polskiego Towarzystwa Psychologicznego podkreśla, że „[p]sychoterapeuta jest zobowiązany do korzystania z superwizji, kontynuowania własnego szkolenia i troszczenia się o osobisty rozwój” (Zasada 2.b), jak również dodaje, iż „[p]sychoterapeuci, którzy zatrudniają lub superwizują innych profesjonalistów oraz osoby szkolące się są zobowiązani ułatwić dalszy profesjonalny rozwój tych osób i przyczyniać się do wzrostu ich kompetencji. Powinni zagwarantować im odpowiednie warunki pracy, możliwość zdobywania doświadczenia oraz okresowo przeprowadzać oceny ich pracy.” (Zasada 6.c) Także zapisy odnoszące się do zasad postępowania etycznego psychoterapeutów reprezentujących poszczególne nurty terapeutyczne podkreślają obowiązek poddawania się regularnej superwizji – np. Kodeks Etyczny Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej pisze zarówno o obowiązku korzystania z superwizji w momencie, gdy problemy osobiste terapeuty mogą wywierać wpływ na przebieg procesu psychoterapii (Dział II.7.), jak również o prawie psychoterapeuty do poddania swojej pracy superwizji w sytuacji, gdy wymaga tego interes pacjenta (Dział II.8.).

Brytyjskie Stowarzyszenie Poradnictwa i Psychoterapii (BACP) definiuje superwizję jako „proces mający na celu utrzymanie odpowiednich standardów świadczenia usług terapeutycznych” oraz dodaje, że proces ten może być traktowana także jako „metoda konsultacyjna, która ma poszerzyć horyzonty doświadczonego praktyka” (za: Wosket, 2013). Wosket (2013, s. 309) wymienia następujące cechy skutecznej relacji superwizyjnej: (1) promuje rozwój kompetencji terapeutycznych, wiedzy i umiejętności, (2) poprawia jakość pracy terapeutycznej, (3) czuwa nad dobrem klientów poprzez monitorowanie działań etycznych, zawodowych i przeciwdziałających dyskryminacji, (4) zachęca do rozwijania wglądu i samoświadomości poprzez systematyczną refleksję nad sobą, oraz (5) jest dla terapeuty mechanizmem chroniącym go przed stresem i syndromem wypalenia. Superwizja wpływa na relację terapeutyczną pomiędzy klientem a terapeutą z jednej strony poprzez rady i wskazówki, które udziela superwizowanemu bardziej doświadczony psychoterapeuta, z drugiej natomiast dzięki uzyskanym od superwizora informacjom terapeuta uzyskuje poczucie większej pewności siebie w kontakcie z klientem oraz zdobywa wiedzę, która będzie mu przydatna podczas prowadzenia psychoterapii kolejnych klientów. Psychoterapeuta, który poddaje się efektywnej superwizji, jednocześnie spełnia wymóg dbałości o własną higienę psychiczną – superwizja chroni przed możliwym wyczerpaniem zapasów energetycznych psychoterapeuty.

Przytoczony przykład błędu jaki popełnił młody psychoterapeuta w kontakcie z pacjentem wskazuje na niezwykłą wagę superwizji rozumianej jako relacja, która pomaga doskonalić zdobyte umiejętności i poszerzać wiedzę, oraz która zwrotnie wpływa na dobro pacjentów. Wymóg kierowania się owym dobrem, który jest celem zarówno superwizora, jak i superwizowanego, uzmysławia, że superwizja jest relacją, która ma także ogromny wpływ na etykę zawodu: superwizor może zwrócić psychoterapeucie uwagę na zbliżanie się do granic, których nie wolno mu przekroczyć, poprzez swoje rady wpływa na skuteczność terapii, jak również modeluje zachowania superwizowanego.

Literatura cytowana:

• Moline, M.E., Williams, G.T., Austin, K.M. (1998). Documenting Psychotherapy. Essentials for Mental Health Practitioners. Sage Publications [str.67].

• Polskie Towarzystwo Psychiatryczne (2001). Kodeks Etyczny Psychoterapeuty.

• Polskie Towarzystwo Psychologiczne (2007). Kodeks Zasad Etycznych Psychoterapeuty.

• Wosket, V. (2013). Superwizja kliniczna. W C. Feltham i I. Horton (red.), Psychoterapia i poradnictwo. Tom I. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.