POLSKI  ENGLISH

ETYKA W PSYCHOLOGII - Kazusy
Odstraszanie nuklearne a amerykański Kościół katolicki - komentarz

Stanowisko biskupów jest próbą pogodzenia nauki Kościoła katolickiego z warunkami polityki międzynarodowej zmieniającymi się przez ciągłe zagrożenie wybuchu konfliktu atomowego. Odstraszanie nuklearne biskupi przyjmują wyłącznie warunkowo, nie jako cel, lecz środek do utrzymania pokoju w świecie. Podnoszą oni argumenty przeciwko odstraszaniu, które wcale nie muszą się łączyć z jakimkolwiek wyznaniem religijnym. Strategie odstraszania nuklearnego opierają się bowiem na założeniu, że strony konfliktu są racjonalne, i że ich zachowania czy reakcje na określone postępowanie w ramach strategii jest przewidywalne. Jest to założenie co najmniej kontrowersyjne. Dlatego też, jak podkreślają to biskupi, sytuacja, w której strony grożą sobie nawzajem użyciem broni jądrowej, może wymknąć się spod kontroli i przerodzić się w totalną wojnę atomową. Mało kontrowersyjna wydaje się także teza, że totalnej wojny atomowej (a ta zawsze nam grozi) nie można wygrać ani przetrwać.

Biskupi odrzucają zarówno strategię przeciw sile jak i przeciw morale. Ta druga jest dla nich z oczywistych powodów niemoralna, ponieważ zakłada intencjonalne zabicie ogromnej liczby niewinnych ludzi. Biorąc pod uwagę strategię pierwszą, uderzenie atomowe w cele wojskowe także spowoduje ogromną liczbę ofiar. Ma ona także charakter destabilizujący.

Stanowisko biskupów nie jest do końca jasne. Nie potępiają oni całkowicie użycia broni atomowej, ale stwierdzają, że niemoralne jest wszczynanie wojny atomowej, a także stosowanie strategii przeciw sile i przeciw morale. Nie da się także moralnie uzasadnić uderzenia odwetowego skierowanego w skupiska ludzi. Nie postulują jednak jednostronnego (ze strony USA) rozbrojenia. Jeśli wziąć pod uwagę samo odstraszanie, to biskupi stwierdzają, że ma być ono oparte na równowadze. Nie wyjaśniają jednak, na czym miałaby ona polegać. Można bowiem argumentować, że równowaga opiera się na tym, że obie strony grożą sobie nawzajem unicestwieniem.

Od listu biskupów minęło ponad ćwierć wieku. W punkcie 156 apelują oni do NATO o zrezygnowanie z polityki pierwszego uderzenia. Do dziś NATO tego nie uczyniło.


Literatura:

„The Challenge of Peace: God's Promise and Our Response” – A Pastoral Letter on War and Peace by the National Conference of Catholic Bishops, May 3, 1983.

Russet B. M., Ethical Dilemmas of Nuclear Deterrence [w:] International Security, Vol. 8, No.4, 1984 s. 36-54.

Tucker R. W., Morality and Deterrence [w:] Ethics, Vol. 95, No. 3, 1985, s. 461-478.


Opracował Tomasz Kuniński