ETYKA W PSYCHIATRII

ETYKA W PSYCHIATRII - Przeglądy aktów prawnych

Dollars, DALYs and Decisions: Economic Aspects of the Mental Health System

Autorzy dokumentu koncentrują się na zagadnieniach odnoszących się do ekonomiki zdrowia psychicznego. Podkreślają, iż perspektywa ekonomiczna powinna być integralną częścią procesu rozpatrywania kwestii dotyczących finansowania systemu ochrony zdrowia psychicznego. Analizy ekonomiczne mogą pomóc w lepszym zrozumieniu takich zagadnień jak ekonomiczne konsekwencje związane z chorowaniem na chorobę psychiczną czy identyfikacja skutecznych i opłacalnych procedur medycznych.

W dokumencie zwrócona zostaje uwaga na zalety stosowania analizy kosztów-efektywności w obszarze ochrony zdrowia psychicznego: pomoc w planowaniu i rozdzielaniu ograniczonych środków finansowych oraz w określaniu dotychczas niedoinwestowanych obszarów systemu zdrowia psychicznego. Opisana zostaje forma analizy kosztów-efektywności stworzona przez WHO, tzw. WHO-CHOICE. Program ten pozwala na wybieranie procedur leczniczych, które są opłacalne pod kątem finansowym i skuteczne w leczeniu. Autorzy zwracają uwagę, iż pomimo że analiza kosztów-efektywności może być czasem trudna do przeprowadzenia, to dostarcza ona argumentów ekonomicznych na istotność finansowania ochrony zdrowia psychicznego. W dokumencie znaleźć można m.in. informacje mówiące, iż:

• przeciwpsychotyczne leki starszej generacji są równie skuteczne w leczeniu jak nowsze leki, a są znacznie tańsze;

• podobnie wygląda sytuacje w przypadku leków antydepresyjnych, jednak różnica w cenie jest na tyle minimalna, że decyzja o wyborze leku może być podyktowana np. wyborem lekarza, a nie kwestiami gospodarczymi;

• psychospołeczne usługi lecznicze (np. psychoterapia) nie należą do najdroższych, tymczasem połączenie tych usług z farmakoterapią daje znacznie lepsze efekty lecznicze w przypadku niektórych zaburzeń psychicznych, niż stosowanie samej, często kosztownej, farmakoterapii.

Autorzy prezentują także narzędzie o nazwie WHO-AIMS za pomocą którego WHO zbiera podstawowe informacje na temat systemu ochrony zdrowia psychicznego w danym kraju lub regionie. Celem gromadzenia informacji jest promowanie i polepszenie jakości życia psychicznego, szczególnie wśród osób cierpiących na choroby psychiczne, oraz monitorowanie zmian zachodzących w systemie ochrony zdrowia psychicznego. WHO-AIMS jest przeznaczony przede wszystkim do oceny systemów ochrony zdrowia psychicznego w krajach o niskim i średnim przychodzie, ale stanowi także odpowiednie narzędzie do oceny krajów rozwiniętych. Innym narzędziem, tym razem do oceny stanu zdrowia danego społeczeństwa, jest DALY (disability adjusted life-years – lata życia skorygowane niesprawnością). DALY służy zarówno do określenia wielkości obciążenia jakie ponosi badana populacji z powodu występowania na jej obszarze chorób (tu: psychicznych), jak również do identyfikowania alokacji środków przeznaczonych na zwalczanie przyczyn i leczenie chorób. Natomiast wskaźnik COI (cost of illness) pozwala na ocenę ekonomicznych skutków występowania danej choroby. Autorzy w tym dokumencie, jak i w innych (np. „Financing Mental Health”) podkreślają finansowe konsekwencje choroby psychicznej dla chorego oraz jego rodziny. Zwracają uwagę, iż osoby cierpiące na choroby psychiczne popadają w ubóstwo z powodu kosztów leczenia przewlekłej choroby. Dlatego ich zdaniem lepszym zabezpieczeniem obywateli na wypadek choroby jest obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne – zamiast np. prywatnego ubezpieczenia.

W zakończeniu podkreślone zostaje, iż efektywność nie powinna stanowić jedynego kryterium finansowania systemu ochrony zdrowia psychicznego. Inne ważne kryteria, które decydenci bezwzględnie muszą wziąć pod uwagę np. przy ocenie kosztów określonych procedur medycznych, to: ubóstwo wśród osób chorujących psychicznie, sprawiedliwość oraz prawa człowieka.