POLSKI  ENGLISH

ETYKA W PSYCHIATRII - Przeglądy aktów prawnych
Aspekty prawne

Prawa polskie

Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 1994 r.,Nr 111, poz. 535 ze zm.), art. 1, art. 2 ust. 1, 2, 3 4 i 5, art. 4 ust. 1, art. 4 ust. 2, art. 5, art. 8, art. 10a ust. 1, art. 10a ust. 2, art. 10c, art. 11, art., 12, art. 13, art. 14, art. 16, art. 18 ust. 1, art. 18 ust. 2, art., 18 ust. 3, art. 18 ust. 4, art. 18 ust. 5, art. 21, art. 23 ust. 1, art. 23 ust. 2, art. 23 ust. 3, art. 24 ust 1, art. 24 ust. 2, art. 29 ust. 1, art. 34, art. 35 ust. 1, art. 35 ust. 2, art. 36 ust. 1, art. 38, art. 39, art. 40, art. 43 ust. 1, art. 50, art. 51, art. 52, art. 53.


Postanowienia ustawy poprzedzone są preambułą podkreślającą podstawowe dobro osobiste, jakim jest zdrowie psychiczne oraz włączającą ochronę praw osób z zaburzeniami psychicznymi w zakres obowiązków państwa. Ustawa zawiera unormowania obejmujące działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego, uwzględniając w szczególności promocję zdrowia skierowaną na zapobieganie występowaniu zaburzeń (art. 2 ust.1 pkt 1), zapewnienie osobom z zaburzeniami należytej, powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej (art. 2 ust.1 pkt 2) oraz kształtowanie odpowiednich postaw społecznych wobec osób dotkniętych zaburzeniami (art. 2 ust. 1 pkt 3). Zadania te są realizowane są realizowane poprzez działania w określone w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego (art. 1 ust. 2 i nast.), w szczególności poprzez zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej, zintegrowanej i dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form pomocy niezbędnych do życia w środowisku społecznym, rodzinnym i zawodowym (art. 1 ust. 5 pkt 2). Rozporządzenie w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego nie zostało jeszcze ogłoszone. Zgodnie z postanowieniami ustawy, opieka zdrowotna nad osobami z zaburzeniami psychicznymi może być sprawowana w różnych formach, m.in. ambulatoryjnej, szpitalnej lub za pośrednictwem domów pomocy społecznej (art. 5).Wybór rodzaju i metod postępowania leczniczego w stosunku do osób dotkniętych zaburzeniami psychicznymi ustalany jest w oparciu o interes i dobra osobiste chorego w celu osiągnięcia poprawy stanu zdrowia w sposób najmniej uciążliwy (art. 12). Osoba odbywająca leczenie w szpitalu psychiatrycznym objęta jest szeregiem praw, m.in. opieką sprawowaną przez Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego (art. 10c), możliwością nieograniczonego kontaktu z rodziną (art. 13), możliwością czasowego opuszczenia szpitala za zgodą ordynatora (art. 14). Ubezwłasnowolnienie osoby dotkniętej zaburzeniami psychicznymi możliwe jest w razie stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia chorego bądź innych osób (art. 16). W stosunku do chorych naruszających bezpieczeństwo swoje lub innych a także zakłócających funkcjonowanie ośrodka może być zastosowany, za zgodą lekarza oraz po uprzednim powiadomieniu, przymus bezpośredni (art. 18 ust. 1 i 2). Osoby dotknięte zaburzeniami psychicznymi ale niewymagające leczenia szpitalnego, mogą zostać skierowane do domu pomocy społecznej (art. 38). Zgodnie z postanowieniami ustawy, pracownicy szpitali psychiatrycznych, domów pomocy społecznej oraz innych zakładów lub ośrodków sprawujących opiekę nad osobami dotkniętymi zaburzeniami psychicznymi, zobowiązani są do zachowania w tajemnicy wszystkiego, co dotyczy obowiązków wynikających z pełnionej pracy (art. 50 ust. 1), z zastrzeżeniem, że w stosunku do lekarza sprawującego opiekę nad osobą z zaburzeniami oraz osób współuczestniczących w pełnieniu opieki tajemnica nie obowiązuje (art. 50 ust. 2 pkt 1 i 3).