ETYKA INFORMATYCZNA

ETYKA INFORMATYCZNA - Kazusy

Jayne BRAY i inni v. ALEXANDRIA WOMEN'S HEALTH CLINIC i inni.
Sygn. 506 U.S. 283,113 S.Ct. 753.
Wyrok z dnia 13 stycznia 1993 r.

OPIS OKOLICZNOŚCI SPRAWY

Sprawa została wszczęta pod koniec lat osiemdziesiątych XX w. Wnioskodawcą (stroną powodową) była organizacja Operation Rescue, zrzeszająca przeciwników aborcji. Organizacja ta prowadziła działalność polegającą m. in. na wkraczaniu na teren klinik aborcyjnych i blokowaniu dostępu do nich. Demonstracje te zwane były przez organizatorów „ratunkowymi”, a ich celem była stopniowa destabilizacja pracy klinik aborcyjnych, prowadząca ostatecznie do zaprzestania wykonywania tych zabiegów. Akcje te miały miejsce na terenie całego kraju i były uzgadniane przez aktywistów w drodze porozumień. Stwarzali w ten sposób zagrożenie dla zdrowia osób korzystających z usług klinik, jak również dla personelu klinik. Stroną pozwaną były kliniki aborcyjne oraz organizacje popierające legalność aborcji. Domagali się oni zakazu aktywności demonstracyjnej antyaborcjonistów. Sąd I instancji stwierdził, że działalność antyaborcjonistów narusza prawo kobiet zamierzających dokonać aborcji do swobodnego przemieszczania się pomiędzy stanami Stanów Zjednoczonych. W ten sposób naruszane było również federalne prawo kobiet do równego traktowania. Sąd zakazał również powodom wkraczania na teren klinik aborcyjnych oraz utrudniania dostępu do nich. Sąd Apelacyjny podtrzymał ten wyrok. Sprawa została przyjęta do rozpoznania przez Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych.

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU

Sąd Najwyższy w opinii większości przygotowanej przez sędziego Scalię stwierdził, co następuje:

1) Działalność antyaborcjonistów nie narusza federalnego prawa kobiet do równego traktowania. Zachowanie przeciwników aborcji nie jest bowiem wymierzone w kobiety ze względu na ich płeć, lecz ze względu na to, że zamierzają one dokonać aborcji. Fakt, że tylko kobiety mogą dokonać aborcji nie jest istotny z punktu widzenia kwalifikacji zachowań aktywistów Operation Rescue. Antyaborcjoniści sprzeciwiają się zatem legalności aborcji, zmierzają do jej ponownej delegalizacji oraz mają na celu pomoc pokrzywdzonym tym zabiegiem; nie kwestionują oni jednak praw kobiet jako takich. Zdaniem Sądu Najwyższego jest możliwy taki sprzeciw wobec aborcji, który nie narusza praw kobiet jako klasy społecznej.

2) Nie było celem działań antyaborcjonistów ograniczenie praw kobiet, a w szczególności ich prawa do swobodnego przemieszczania się pomiędzy stanami Stanów Zjednoczonych. Federalne prawo, na które powołują się pozwani, nie chroni ich przed prywatnymi porozumieniami wymierzonymi w działalność aborcyjną. Osoby prywatne mogą podejmować, również w porozumieniu z innymi osobami, działania wynikające z ich dezaprobaty wobec zjawiska aborcji. Federalne prawo chroni natomiast zwolenników aborcji przed ewentualną interwencją państwa zmierzającą do ograniczenia prawa do aborcji.

3) Sędziowie, którzy złożyli zdanie odrębne, popełnili błąd, ponieważ przyjęli, że ze względu na działalność antyaborcjonistów poszczególne stany Stanów Zjednoczonych są ograniczane w zapewnieniu swoim mieszkańcom równego traktowania. W szczególności nie można stwierdzić, że ten rezultat (ograniczenie realizacji prawa do równego traktowania) jest celem działania antyaborcjonistów.

ZDANIA ODRĘBNE

Sędzia Kennedy złożył opinię zgodną z opinią większości. Sędzia Souter złożył opinię częściowo zgodną, a częściowo niezgodną z opinią większości. Sędzia Stevens (do którego dołączył sędzia Blackmun) oraz sędzia O’Connor (do której również dołączył sędzia Blackmun) złożyli zdania odrębne.

Sędzia Stevens przypomniał, że przepis, na który powoływały się kliniki aborcyjne oraz organizacje proaborcyjne został prowadzony do ustawodawstwa federalnego w związku z działalnością Ku-Klux-Klanu (tzw. Ku-Klux-Klan Act z 1871 r.). Dostrzega on podobieństwo strukturalne pomiędzy działalnością różnych zorganizowanych grup mających na celu ograniczenie pewnych praw obywatelskich a działalnością Operation Rescue. Zdaniem sędziego Stevensa, nie należy opierać ewentualnej odpowiedzialności antyaborcjonistów na bardzo trudnym do wykazania standardzie celowego naruszenia pewnych praw. Co więcej, każde rozstrzygnięcie, które w konsekwencji utrudnia wykonanie zabiegu aborcji dyskryminuje kobiety, ponieważ tylko one mogą się poddać temu zabiegowi. Pogląd ten znajduje potwierdzenie, zdaniem sędziego, w ustawodawstwie federalnym. Ogólnokrajowy zakres działań Operation Rescue wymierzony jest w konstytucyjnie chronione prawa kobiet, a w szczególności ogranicza ich prawo do swobodnego przemieszczania się na terenie kraju. Celem, dla którego kobiety zainteresowane zabiegiem aborcji podejmują podróże, jest właśnie skuteczne wykonanie tego zabiegu, zaś działania wnioskodawców w sposób skuteczny utrudniają realizację tego celu. Działania antyaborcjonistów odwodzą władze państwowe od dbałości o realizację praw przysługujących kobietom, w tym również prawa do podjęcia decyzji o przerwaniu ciąży.

Zdanie odrębne sędziego O’Connora oparte było na podobnych przesłankach.

Opis opracował Michał Araszkiewicz