ETYKA W BIOTECHNOLOGII

ETYKA W BIOTECHNOLOGII - Kazusy

City of AKRON v. Akron Center of Reproductive Health, Inc.
Wyrok z dnia 15 czerwca 1983 r.

OPIS OKOLICZNOŚCI SPRAWY

W stanie Ohio zostało wydane rozporządzenie (ordinance) regulujące procedurę wykonywania zabiegów aborcji. W szczególności rozporządzenie przewidywało, że:
- zabiegi aborcji wykonywane po upływie pierwszego trymestru ciąży winny być wykonywane w szpitalu,
- w odniesieniu do małoletnich ciężarnych w pewnych przypadkach konieczna była zgoda rodziców lub opiekunów na wykonanie zabiegu, a w każdym przypadku, jeżeli małoletnia miała mniej niż 15 lat,
- przed wykonaniem zabiegu lekarz był obowiązany przekazać pacjentce szereg informacji mogących wpłynąć na jej decyzję oraz winien był uzyskać od niej zgodę na wykonanie zabiegu,
- pomiędzy uzyskaniem zgody pacjentki a wykonaniem zabiegu musiało upłynąć co najmniej 24 godziny,
- w stosunku do szczątków usuniętego płodu winno się postępować w sposób humanitarny i zgodny z zasadami higieny.

Naruszenie powyższych przepisów skutkowało odpowiedzialnością karną.

Przepisy te zostały zaskarżone, wraz z całym rozporządzeniem do Sądu Okręgowego w Ohio przez korporacje prowadzące kliniki aborcyjne w mieście Akron oraz przez jednego lekarza. Stroną pozwaną było miasto Akron oraz troje urzędników z tego miasta. Sąd Okręgowy uchylił niektóre spośród wskazanych powyżej przepisów. Z uwagi na to, że wyrok nie zadowolił żadnej nie stron sporu, sprawa była rozpoznawana przez Sąd Apelacyjny i ostatecznie została skierowana do Sądu Najwyższego.

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU

Sąd Najwyższy w opinii przygotowanej przez sędziego Powella stwierdził, co następuje:

1) Przepis, zgodnie z którym zabieg aborcji po upływie pierwszego trymestru ciąży ma być przeprowadzony w szpitalu, należy uznać za niekonstytucyjny. Stanowi on zbyt daleko idące ograniczenie prawa kobiety do aborcji, ponieważ możliwe jest bezpieczne wykonanie tego zabiegu w klinice nie będącej szpitalem.

2) Niekonstytucyjny jest również przepis przewidujący bezwzględny obowiązek uzyskania zgody rodziców lub opiekunów na wykonanie zabiegu, jeżeli ciężarna nie ukończyła jeszcze 15 roku życia. Wadliwość przepisu polega właśnie na tym, że nie przewiduje on żadnej możliwości przełamania lub obejścia ewentualnego sprzeciwu rodziców lub opiekunów.

3) Niekonstytucyjne są przepisy przewidujące obowiązek przekazania pacjentce przez lekarza informacji związanych z zabiegiem, nawet w sytuacji, gdy pacjentka sobie tego nie życzy.

4) Niekonstytucyjny jest przepis przewidujący 24-godzinny okres oczekiwania pomiędzy wyrażeniem zgody na wykonanie zabiegu przez pacjentkę a wykonaniem tego zabiegu. Jest to okres arbitralny i nie sposób zidentyfikować interesu publicznego, który uzasadniałby obowiązek wprowadzania takiego okresu.

5) Przepis przewidujący obowiązek „humanitarnego” postępowania ze szczątkami usuniętego płodu jest niekonstytucyjne ze względu na jego nieostrość. Naruszenie tego przepisu skutkuje bowiem odpowiedzialnością karną. Postępowanie ze szczątkami winno jednak respektować zasady higieny.

ZDANIA ODRĘBNE

Z opinią większości nie zgodziła się sędzia O’Connor. Do jej opinii dołączyli się sędzowie White oraz Rehnquist. Zgodnie z treścią zdania odrębnego, uchylone regulacje nie utrudniały nadmiernie możliwości wykonania zabiegu przerwania ciąży, a zatem winny były być utrzymane w mocy, podobnie, jak miało to miejsce w sprawach Maher v. Roe czy Harris v. McRae. Zdanie odrębne zawiera ponadto szereg argumentów o charakterze techniczno-prawnym.

Opis opracował Michał Araszkiewicz