ETYKA W PSYCHOLOGII

ETYKA W PSYCHOLOGII - Kazusy

Sprawa Mielczarka ściśle wiąże się z problemem politycznego zobowiązania, choć temat ten nie pojawił się w dyskusji nad tą sprawą. Pytanie o to, dlaczego ktoś ma obowiązek odkładać pieniądze na swoją emeryturę może także dotyczyć obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego lub innych koniecznych z punktu widzenia funkcjonowania państwa obciążeń finansowych. Można argumentować, że oszczędzanie pieniędzy na przyszłą emeryturę jest sprawą prywatną i decyzja w tej kwestii ma charakter indywidualny. Wydaje się jednak, że argument mówiący o tym, że bez pewnego przymusu, ludzie nie są skłonni oszczędzać pieniędzy na swoją starość, nie jest pozbawiony racji, choć rzeczywiście ze swej natury ma charakter paternalistyczny. Zgodnie z nim to państwo bowiem wie lepiej, jak ma postępować w tej kwestii każdy obywatel i nie daje mu możliwości wyboru.

Obywatel jest zobowiązany do płacenia składek. Można zadać pytanie o podstawę tego zobowiązania. Wydaje się, że jest nią bezstronność. W zobowiązaniu opartym na bezstronności wyróżnia się jego trzy warunki. Korzyści, jakie ludzie otrzymują, muszą być warte poniesienia określonych kosztów i niezbędne do satysfakcjonującego życia, a wysiłek ma być odpowiednio rozłożony [1]. Poprzednie pokolenia miały swój wkład w system emerytalny, sprawiedliwe jest więc, by dotyczyło to także kolejnych, ponieważ za niesprawiedliwe przyjmuje się korzystanie z dóbr przy jednoczesnym braku ponoszeniu kosztów. Zobowiązania wobec społeczeństwa biorą się z tego, że jest ono wspólnym przedsięwzięciem, które pomaga w zapewnieniu podstawowych dóbr [2]. Można argumentować, że zasada bezstronności nie generuje tego rodzaju zobowiązania, ponieważ potrzebna jest do tego zgoda, a tej Mielczarek nie daje. Można jednak przyjąć, że jeśli chodzi o pewne dobra, człowiek nie jest w stanie na własną rękę do nich dążyć, np. bezpieczeństwo narodowe. Jeśli przyczyniają się one do satysfakcjonującego życia, to korzysta się z nich nawet wtedy, jeśli się do nich nie dąży. Powstaje pytanie czy system emerytalny jest dobrem, które jest konieczne do satysfakcjonującego życia i czy jest to dobro, którego oczekuje się od państwa i tylko ono jest w stanie je zapewnić. Spory będą dotyczyły głównie drugiej kwestii. Jeśli jednak przyjmiemy, że państwo może jedynie zapewnić tego rodzaju system, można odwołać się do zasady wspólnego dobra i na niej oprzeć zobowiązanie do odprowadzania składek.

Opracował Tomasz Kuniński