BIOETYKA / WPROWADZENIE

O transplantacjach mówi się wprawdzie i pisze, ale jest tego nieproporcjonalnie mało do wagi sprawy i jej kontrowersyjności. Co więcej, ujmuje się ją z reguły bardzo jednostronnie i technicznie jako pewien problem głównie medyczny i prawny. (Jakimi kryteriami śmierci się kierować, czy pytać rodzinę o zgodę itp.) Nie widzi się zaś, albo tylko tak udaje, że mamy tu do czynienia z czymś, co dotyka samych korzeni całej naszej kultury duchowej i tym korzeniom zagraża.

(…)

Wbrew tendencji naszej epoki trzeba rzeczy nazwać po imieniu: transplantacja jest to żerowanie na trupach, nowoczesne ludożerstwo, n e o k a n i b a l i z m . Nie pierwsi to zresztą spostrzegamy. Już sześć lat temu Krzysztof Teodor Toeplitz wskazał na istotę tego nowoczesnego ludożerstwa: jest nią t r a k t o w a n i e z w ł o k l u d z k i c h j a k o s u r o w c a, jako materiału do dalszej przeróbki. Taka praktyka godzi wprost w prastare przeświadczenie, że zwłoki to sacrum, do którego trzeba się odnosić z największą czcią i pietyzmem.

(…)

Nie to jest w transplantacjach najdziwniejsze i najbardziej niepokojące, że wraz z nimi pojawiło się na świecie nowe ludożerstwo. Niepokoi, a nawet wręcz przeraża przede wszystkim to, że innowacja tak niesłychana budzi tak mało sprzeciwu i sporów. Głos Toeplitza był odosobnionym głosem wołającego na puszczy. Wszelkie wątpliwości odsuwa się niechętnie na bok jako wyraz zacofania i braku troski o życie ludzkie.

(…)

Wraz z transplantacjami ludzkość weszła na nowy tor. W III Rzeszy novum to było określane mianem „racjonalnej utylizacji zwłok” (rationelle Leichenverwertung). Może tak trzeba, ale dlaczego jest wokół tej sprawy tak cicho?

Wolniewicz [1991], s.259, 260, 263