Psychiatria i ochrona zdrowia psychicznegoWojciech Załuski Odpowiedzialność karna a niepoczytalność
Jakie racje przemawiają za zwolnieniem osób niepoczytalnych z odpowiedzialności karnej?
Koncepcje decydujące o sposobie rozstrzygnięcia problemu odpowiedzialności karnej osób niepoczytalnych:
(1)Koncepcje odpowiedzialności karnej (warunki konieczne i wystarczające odpowiedzialności):
Wolna wola
Wolna wola oraz dobrowolność (voluntariness)
Bycie causa sui
Odpowiedzialność obiektywna/absolutna (związek przyczynowy między działaniem sprawcy i skutkiem kryminalno-prawnym)
Dobrowolność
Zdolność reagowania na sankcje
Actus reus i mens rea
(2)Koncepcje choroby psychicznej/zaburzeń psychicznych
Afirmatywna (uznająca zasadność pojęcia choroby psychicznej)
Negacjonistyczna (anty-psychiatria): choroba psychiczna to mit; ew. uznanie odpowiedzialności chorego psychicznie za swoją chorobę.
Modele odpowiedzialności karnej osób niepoczytalnych
Tradycyjny (‘Standardowy’): zróżnicowana odpowiedzialność osób poczytalnych i niepoczytalnych
Zrównujący negatywnie: brak odpowiedzialności karnej niezależnie od stanu psychicznego sprawcy w chwili popełniania czynu zabronionego
Zrównujący pozytywnie: pełna odpowiedzialność karna niezależnie od stanu psychicznego sprawcy w chwili popełniania czynu zabronionego
Case studies: Polska, Szwecja, USA
|