POLSKI  ENGLISH

BIOETYKA / ETYKA MEDYCZNA - Kazusy
Eksperyment Salomona Ascha - opis

W roku 1951 amerykański psycholog społeczny Solomon Asch przeprowadził eksperyment, który miał na celu zbadanie „społecznych oraz osobowych uwarunkowań skłaniających jednostkę do tego, aby nie poddawać się lub przeciwnie, aby ulegać naciskowi grupy wtedy, gdy uważa ona, że sądy formułowane przez innych są sprzeczne z rzeczywistością”, czyli zjawiska konformizmu (Asch, 1951/2001, s. 17).

W grupie eksperymentalnej zawsze znajdowała się jedna osoba badana, nieświadoma faktu, że pozostali uczestnicy badania są pomocnikami eksperymentatora i mają na celu wprowadzenie jej w błąd. Zadanie osoby badanej polegało na ocenie długości odcinków, które pokazywano jej na planszach i wskazanie tego odcinka, którego długość jest identyczna z tzw. odcinkiem wzorcowym, prezentowanym wcześniej całej grupie badanej (osobie badanej i pomocnikom eksperymentatora). W sumie osobom badanym – studentom college’u – prezentowano osiemnaście par plansz. W każdej próbie długość odcinka wzorcowego, jak i odcinków na drugiej planszy, zmieniała się, ale zawsze odcinek wzorcowy pokrywał się z jedną z trzech linii z drugiej planszy.

Osoba badana, jako ostania z ośmioosobowej grupy, wskazywała odcinek prawidłowy. Pozostałe osoby, na polecenie eksperymentatora, celowo jako prawidłowy wskazywały odcinek, który w rzeczywistości nie pokrywał się z odcinkiem wzorcowym. Tylko w kilku próbach Asch polecił swoim pomocnikom wskazywanie odpowiedniego odcinka. Asch wyjaśni, że „procedura polegała na wytworzeniu sytuacji, w której zaistniał ostry konflikt pomiędzy jednostką a pozostałymi członkami grupy, dokonaniu pomiaru wpływu grupy na jednostkę i opisaniu jego psychologicznych konsekwencji” (tamże, s. 18). Uzyskane zostały następujące wyniki:

(1) 1/3 wszystkich odpowiedzi udzielonych przez osoby badane w grupie eksperymentalnej była (a) zgodna odpowiedziami udzielanymi przez pomocników eksperymentatora lub (b) zgodna z kierunkiem błędnej oceny długości odcinka. W grupie kontrolnej, w której nie wytworzono atmosfery nacisku społecznego, dwie osoby badane udzieliły łącznie trzech fałszywych odpowiedzi;

(2) 68% odpowiedzi w grupie eksperymentalnej było poprawnych;

(3) Wystąpiło duże zróżnicowanie pomiędzy osobami badanymi: ¼ grupy w ogóle nie poddała się naciskowi społecznemu, 1/3 grupy popełniła wiele błędów przy ocenie długości.

Opracowano na podstawie: Asch, S.E. (1951/2001). Wpływ nacisku grupy na zmianę i zniekształcenie sądów (tłum. E. Wesołek) [w] J. Siuta (red.), Konteksty ludzkich zachowań (Seria: Źródła współczesnej psychologii) (s. 17-30). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Oryginalny tekst: Asch S.E. (1951). Effects of group pressure upon the modification and distortion of judgments [w] H. Guetzkow (red.), Groups, leadership, and men (ss. 177-190). Pittsburgh: Carnegie Press.