BIOETYKA / ETYKA MEDYCZNA

BIOETYKA / ETYKA MEDYCZNA - Kazusy

Eksperyment Landisa zyskał sławę nieetycznego postępowania badawczego z co najmniej paru powodów. Po pierwsze, osoby badane zostały narażone na stres psychologiczny. Landis mógł zastosować inne metody badania mimiki twarzy i ekspresji emocji – metody, które nie wywołałyby tak wielu negatywnych uczuć u osób badanych. Dodatkowo eksperymentator powinien przeprowadzić rozmowę posteksperymentalną z uczestnikami badań, aby przekonać się, czy ich samopoczucie lub samooocena nie uległy znacznego pogorszeniu pod wpływem badania.

Co więcej, Landis nie tylko nie zachował podstawowych zasad odnoszących się do badań z udziałem ludzi, ale jednocześnie postąpił nieetycznie, wykorzystując do badania szczury, którym osoby badane miały za zadanie obciąć głowę. Ponieważ uczestnicy nie wiedzieli, jak zrobić to w sposób humanitarny, często zajmowało im to sporo czasu, zwierzę było więc wystawione na ogromne cierpienie zanim zdechło. Tymczasem Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne w dokumencie zatytułowanym „Zasady wykorzystywania zwierząt i opieka nad nimi w badaniach” stwierdza, iż „[p]sychologowie dokładają wszelkich starań, aby zmniejszyć niedogodności, choroby i ból odczuwane przez zwierzęta”(za: Hock, 2005). Autorzy Zasad dodają, że procedurę badawczą, która naraża zwierzę na cierpienie lub niewygody można zastosować tylko w sytuacji, gdy nie ma innego sposobu na przeprowadzenie eksperymentu, a wiedza z niego uzyskana wpłynie znacząco na rozwój nauki.

Literatura cytowana:

• American Psychological Association (1981). Guidelines for Ethical Conduct in the Care and Use of Animals in Research.

• Hock, R.R. (2005). 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

• Landis, C. (1924). Studies of Emotional Reactions, II., General Behavior and Facial Expression. Journal of Comparative Psychology, 4(5), 447-509.

Literatura rozszerzająca:

• Brzeziński, J. (2009). Psycholog wobec osób uczestniczących w badaniach psychologicznych – między poprawnością metodologiczną a poprawnością etyczną. W J. Brzeziński, B. Chyrowicz, W. Poznaniak i M. Toeplitz-Winiewska, Etyka zawodu psychologa (s. 115-146). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

• Butler, P.V. (1998). Destructive obedience in 1924: Landis' 'Studies of emotional reactions' as a prototype of the Milgram paradigm. The The Irish Journal of Psychology, 19(2-3), 236-247.

• Frankfort-Nachmias, C., Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka.